Çin-ABD Çip Krizinde Neler Oluyor? Müzakere Günü Gerilim Tırmanıyor!
Pekin, Madrid'de bugün başlayacak önemli ticaret müzakereleri öncesinde misilleme yaptı. ABD’nin 23 Çinli firmayı yaptırım listesine almasının ardından, Çin, ABD’li çip üreticilerine karşı "damping" ve "ayrımcılık" başlıklarıyla iki ayrı soruşturma başlattığını açıkladı.
Çin ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki kritik ticaret ve ekonomi müzakerelerinin öncesinde, Pekin yönetimi, ABD menşeli "analog çip" ürünleri üzerine damping soruşturması başlattığını ve aynı şekilde ABD'nin Çinli yarı iletken firmalarına yönelik uygulamaları hakkında "ayrımcılık" soruşturmasına başladığını açıkladı. Bu gelişme, Washington'un yakın zamanda 23 Çinli firmanın ihracat kontrol listesine alınmasının ardından gerçekleşti.
Çin Ticaret Bakanlığı, ticaret gerilimlerini artırabilecek iki önemli adım atarak, ABD kökenli yarı iletken ürünlerine dair kapsamlı soruşturmalar açtı. İki ülkenin heyetlerinin 14 Eylül'de Madrid'de gerçekleştireceği yeni ekonomi ve ticaret müzakerelerinin hemen öncesinde alınan bu kararlar, zamanlama açısından dikkat çekici bir durum sergiliyor.
ABD'DEN İTHAL EDİLEN 'DAMPİNG' SORUŞTURMASI
Bakanlık tarafından yapılan ilk açıklamada, ABD'den ithal edilen ve "analog çip" adı verilen entegre devre ürünleri üzerinde bir damping soruşturması yürütüleceği duyuruldu. Bu soruşturma, Ciangsu Eyaleti Yarı İletken Üreticileri Birliği'nin yerel sektörü temsil eden resmi şikayet başvurusuyla tetiklendiği ifade edildi.
Açıklamada, soruşturmanın gerekçesi olarak sunulan veriler de paylaşıldı. 2022-2024 arası dönemde ABD'nin Çin'e yönelik analog çip ihracatında yüzde 37 oranında bir artış yaşanırken, aynı dönemde ürün fiyatlarının yüzde 57 gibi dikkat çekici bir oranda düştüğü vurgulandı. Bu durumun, Çinli yerel üreticilerin satış fiyatları üzerinde ciddi etkiler yaratarak, yerel sanayinin üretimi ve operasyonel faaliyetlerini olumsuz etkilediği belirtildi. Bakanlık, soruşturmanın yasal çerçeveye uygun, nesnel ve tarafsız bir biçimde gerçekleştirileceğinin altını çizdi.
ABD'YE YÖNELİK KAPSAMLI 'AYRIMCILIK' SORUŞTURMASI VE CEVAP ADIMI
Ticaret Bakanlığı, ikinci bir duyuruda, ABD'nin Çin'den ithal edilen yarı iletken ürünleri hakkındaki uygulamalarıyla ilgili daha geniş kapsamlı bir "ayrımcılık" soruşturması başlattığını beyan etti. Bu soruşturma, ABD'nin 2018 tarihinden bu yana Çin'in ulusal çip sektörüne yönelik başlattığı soruşturmalar ve uyguladığı yaptırımlar doğrultusunda Çinli şirketlerin maruz kaldığı ayrımcılığı inceleyecek.
İlk aşamada üç ay süreceği belirtilen bu soruşturmanın, gerekli görüldüğü takdirde aynı sürelerle bir yıla kadar uzatılabileceği bildirildi. Soruşturmanın yasallığı açısından Çin'in Dış Ticaret Yasası'nın 7. maddesi referans gösterilmesi, Pekin'in olası adımlarına dair önemli bir gösterge olarak değerlendirildi. Bu yasa maddesi, herhangi bir ülkenin Çin'e yönelik uyguladığı ayrımcı yasak ve kısıtlamalar için "karşı tedbirlerle" yanıt verilmesine olanak tanıyor.
GERGİN BİR ZEMİN: MADRİD TOPLANTILARI VE ABD'İN YAPTIRIM KARARI
Pekin'in bu iki yönlü soruşturma girişimi, Washington yönetiminin 12 Eylül tarihinde attığı bir adımın hemen ardından gerçekleşti. ABD Ticaret Bakanlığı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS), "ulusal güvenliğe ve dış politika çıkarlarına aykırı faaliyetlerde bulundukları" sebebiyle, aralarında 23 Çinli şirketin de bulunduğu toplam 32 firmayı "özel lisansa tabi kuruluşlar" listesine dahil etti. Listeye eklenen Çinli firmaların yarı iletkenler, biyoteknoloji, havacılık ve lojistik gibi stratejik alanlarda faaliyet gösterdikleri dikkat çekti.
