TCMB'den Şaşırtıcı Rapor! Firmaların Enflasyon Beklentileri Değişiyor
Merkez Bankası'nın güncel raporuna göre, yüksek enflasyon firmaların gelecek tahminlerini olumsuz etkiliyor. Dezenflasyon süreci ise beklentileri yeniden bir araya getiriyor. Araştırmaya göre, kendi maliyetinin yükseleceğini düşünen bir firmanın enflasyon tahmini, diğerlerine göre 10 puana kadar daha fazla olabiliyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), işletmelerin enflasyon beklentilerinin ekonomik döngüler içinde nasıl değişiklik gösterdiğine dair detaylı bir araştırma yayımladı. Araştırmacılar Okan Akarsu ve Huzeyfe Torun'un kaleme aldığı "Enflasyon Evrelerinde Firmaların Enflasyon Beklentilerinin Gelişimi" başlıklı çalışma, yüksek enflasyon dönemlerinde firmaların geleceğe dair öngörülerinin büyük bir farklılık gösterdiğini, dezenflasyon (enflasyonun düşüşe geçtiği dönemler) süreçlerinde ise bu beklentilerin daha tutarlı hale geldiğini vurguluyor.
15 YILLIK VERİLER ÜZERİNDE DURULDU
TCMB'nin gerçekleştirdiği bu çalışma, 2009-2024 yılları arasında yürütülen İktisadi Eğilim Anketi verilerini temel alıyor. Araştırma, işletmelerin önümüzdeki 3 aydaki maliyet ve satış fiyatı beklentileri ile bir yıl sonrası için genel enflasyon tahminleri arasındaki karmaşık bağıntıyı inceledi. Bu çalışmanın temel hedefi, firmaların mikroekonomik öngörülerinin ülkenin makro düzeydeki enflasyon tahminlerine olan etkisini anlamaktı.
YÜKSEK ENFLASYON BELİRSİZLİĞİ ARTIRMAKTADIR
Çalışmanın öne çıkan bulgularından biri, yüksek enflasyon dönemlerinde (özellikle 2020-2024 arası) işletmelerin enflasyon beklentilerinde önemli bir farklılaşma ve belirsizlik yaşandığını göstermiştir. Rapor, bu süreçte kendi maliyetleri veya satış fiyatlarının önümüzdeki 3 ay içinde artacağını öngören firmaların, 12 aylık enflasyon beklentilerinin diğerlerine göre 6,5 ila 10 puan gibi oldukça yüksek oranlarda gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Bu durum, yüksek enflasyon ortamında firmaların ortak bir algı geliştirmelerinin zorlaştığını ve her işletmenin kendi maliyet baskısını genel enflasyon bekleyişine yansıttığını ortaya koyuyor.
DEZENFLASYON SÜRECİ BEKLENTİLERİ YAKINLAŞTIRIYOR
Öte yandan, 2023 yılı ortalarında başlayan dezenflasyon süreciyle birlikte işletmelerin beklentilerinde ters bir yöneliş gözlemlendi. Enflasyondaki düşüş, firmaların tahminleri arasındaki farklılıkların azalmasına ve beklentilerde bir "yakınsama" sürecinin başlamasına zemin hazırladı. Bu dönem içerisinde yaşanan ekonomik belirsizliklerin azalmasıyla, firmaların enflasyon tahminleri TCMB hedefleriyle daha uyumlu ve "çapalanmış" bir hale geldiği tespit edildi.
Çalışma, bu süreçte özellikle maliyet veya satış fiyatlarında düşüş öngören firmaların, genel enflasyon tahminlerini diğer firmalardan çok daha hızlı bir şekilde aşağı yönlü revize ettiklerini de göstermektedir. Bu sonuç, dezenflasyonist politikaların başarısının firmaların maliyet baskılarının azalacağına dair inançlarıyla yakından ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır.
